Balık ve deniz ürünleri, dünya genelinde milyonlarca insanın sofrasında yer bulan temel besin kaynaklarından biri. Ancak son dönemde yapılan bir araştırma, bu gıdalara ulaşma sürecine dair pek dile getirilmeyen bir gerçeği gündeme taşıyor: Balıkların ölüm sürecinde yaşadığı acı...
Bilim insanlarının yürüttüğü yeni bir çalışmaya göre, balıkların en yaygın öldürülme yöntemlerinden biri olan "hava asfiksisi" — yani balığın su dışına çıkarılıp havasız bırakılarak öldürülmesi — ciddi düzeyde acıya yol açıyor. Hatta bu sürecin, bir balık için dakikalarca süren yoğun bir ıstırap anlamına geldiği belirtiliyor.
Araştırmada, gökkuşağı alabalıkları üzerinde yapılan gözlemler sonucunda, hava asfiksisi sırasında balıkların ortalama 10 dakika boyunca “şiddetli acı” yaşadığı tespit edildi. Balığın boyutu ve çevre sıcaklığına göre bu sürenin 2 ila 22 dakika arasında değişebildiği, her bir kilogram balık için bu sürenin ortalama 24 dakikaya kadar çıkabildiği ifade ediliyor.
Çalışmanın arkasındaki ekip, bu yöntemin balık refahı açısından kabul edilemez olduğunu savunuyor. Araştırmacılar, balığın bilinçli şekilde dakikalarca boğulmasının, hayvan refahı standartlarıyla bağdaşmadığını ve daha insancıl yöntemlerin tercih edilmesi gerektiğini vurguluyor.
Alternatif yöntem: Şoklama
Bu noktada öne çıkan alternatif yöntem ise “şoklama.” Elektriksel ya da mekanik darbeyle yapılan şoklama işlemleri, balığın saniyeler içinde bilinç kaybı yaşamasını sağlıyor ve kesim işlemi öncesinde acı hissetmesinin önüne geçiyor. Elektrikli şoklama sistemleri genellikle balıkların içinde bulunduğu suya uygulanan bir akımla veya otomatik darbeli sistemlerle gerçekleştiriliyor.
Kraliyet Hayvanlara Karşı Zulmü Önleme Derneği’ne (RSPCA) göre, geleneksel yöntemlerle kesilen birçok çiftlik balığı halen boğulma, karbondioksit gazına maruz bırakılma ya da soğuk şok gibi süreçlerden geçiyor. Bu işlemlerde, hayvanın bilinç kaybı yaşaması birkaç dakikayı bulabiliyor. Bu da, balığın o süre boyunca canlı ve duyarlı kalması anlamına geliyor.
İlginç bir şekilde, daha gelişmiş kesim sistemlerinin ilk bakışta daha pahalı olduğu düşünülse de araştırmacılar bunun yanıltıcı olduğunu ifade ediyor. Doğru uygulandığında elektrikli şoklama sistemlerinin, sadece bir dolar harcamayla onlarca hatta binlerce dakikalık acının önüne geçebileceği belirtiliyor. Bu da, insancıl kesim yöntemlerinin ekonomik açıdan da sürdürülebilir olabileceğine işaret ediyor.
Her yıl tahminen 2,2 trilyon vahşi balık ve 171 milyar çiftlik balığı tüketim amacıyla öldürülüyor. Bu denli büyük bir sayının arkasındaki kesim yöntemlerinin sorgulanması, hem etik hem de pratik açıdan giderek daha fazla önem kazanıyor.