Suudi Arabistan ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında uzanan Rub' al-Khali, yani "Boş Bölge", uzun yıllar boyunca yaşam barındırmayan, uçsuz bucaksız bir kum denizi olarak biliniyordu. Ancak 2002 yılında yaşanan bir rastlantı, bu algıyı tamamen değiştirdi.
Dubai Emiri Şeyh Muhammed bin Raşid El Maktum, bir uçuş sırasında çölün ortasında alışılmadık izler fark etti: Sıra dışı kumul biçimleri ve siyah lekeler… Bu küçük ayrıntılar, büyük bir keşfin kapısını araladı.
Bu keşif, Saruq Al-Hadid adı verilen ve yaklaşık 5.000 yıl öncesine dayanan bir arkeolojik alanın bulunmasına yol açtı. Bölgede yapılan kazılarda, metal işçiliğine dair kalıntılar, işlenmiş bakır ve demir parçaları ile hayvan kemikleri gün yüzüne çıkarıldı. Tüm bu bulgular, çölün tam ortasında bir zamanlar oldukça gelişmiş bir yaşamın var olduğunu düşündürüyor.
Üç metrelik derinlikte bulunan tarih: Kayıp Ubar şehri mi?
Araştırmacılar kalıntıların neredeyse üç metre derinlikte bulunduğunu söylüyor. Sert doğa koşulları ve sürekli hareket eden kumullar yüzünden uzun süre fark edilemeyen bu alan, şimdi bölgenin geçmişini anlamak isteyen araştırmacıların ilgi odağında. Ve bu keşif, tek başına bir yerleşim alanından fazlasını gündeme taşıdı.
Ortaya çıkan izler, Arap Yarımadası’nın efsanelerinde yer alan kayıp Ubar şehrini de yeniden akıllara getirdi. Rivayetlere göre Ubar, tanrıların gazabına uğrayarak kumların altına gömüldü. İngiliz yazar ve subay T.E. Lawrence da bu efsanevi kenti “kibir yüzünden yok edilen” bir yer olarak tanımlamıştı.
Sadece efsaneler değil, teknolojinin gücü de bu keşifte önemli bir rol oynadı. Abu Dabi’deki Khalifa Üniversitesi’nden araştırmacılar, çöl yüzeyini kazmadan altındaki yapıları tespit edebilen bir radar sistemi kullandı. Bu sistem, toprağa gönderdiği sinyallerin geri dönüşünü analiz ederek yerin altında ne olduğunu anlamaya çalışıyor. Radar verileri yapay zeka ile işlendiğinde, antik yerleşim alanlarına ve bağlantılı yollara dair oldukça net izler ortaya çıktı.
Dubai Kültür Kurumu’nun desteğiyle bölgede yeni kazılar planlanıyor. Araştırmacılar, bu alanın Arap Yarımadası’nda kurulan ilk medeniyetlere dair önemli ipuçları barındırdığına inanıyor.