Dünya’da yaşamın nasıl başladığı sorusu, bilim dünyasının en temel ve uzun süredir tartışılan konularından biri. Bu soruya yanıt arayan araştırmacılar, milyarlarca yıl önce var olduğu düşünülen ilk canlı yapıları laboratuvar ortamında yeniden canlandırma çabalarını sürdürüyor.
Yapılan son çalışmalar, yaşamın kökenine dair öne çıkan teorilerden biri olan “RNA Dünyası” hipotezini destekliyor. Bu hipoteze göre, yaşamın ilk yapı taşları DNA’dan önce ortaya çıkan ve hem genetik bilgi taşıyabilen hem de kimyasal reaksiyonları tetikleyebilen RNA molekülleri olabilir.
University College London’dan bir araştırma ekibi, RNA moleküllerinin ilk koşullarda nasıl oluşmuş olabileceğini anlamak amacıyla sentetik RNA parçaları kullanarak çeşitli deneyler gerçekleştirdi. Trinükleotid adı verilen RNA yapı taşları, su, ısı, asit ve donma gibi ilkel Dünya koşullarını taklit eden ortamlarda test edildi.
Elde edilen sonuçlar dikkat çekiciydi. RNA zincirlerinin bu zorlu çevre koşullarında uzayıp kopyalanabildiği gözlemlendi. Ancak deneyler, RNA'nın özellikle tuzlu su ortamında verimli şekilde çoğalamadığını gösterdi. Bu durum, yaşamın ilk izlerinin denizlerde değil, kaplıcalar veya tatlı su kaynaklarında ortaya çıkmış olabileceğini düşündürüyor.
Bu tür çalışmalar yalnızca geçmişi aydınlatmakla kalmıyor. Elde edilen veriler, bilim insanlarının yaşamı evrenin başka yerlerinde de araştırırken hangi koşullara odaklanması gerektiğine dair ipuçları veriyor. Eğer yaşam tatlı suya bağımlı şekilde başlamışsa, ötegezegen araştırmalarında da benzer jeotermal alanlara sahip gezegenler öncelikli hale gelebilir.
Ayrıca, ilk yaşam biçimlerinin nasıl oluştuğuna dair bilgi edinmek, sentetik biyoloji ve yaşamın yapay olarak inşası gibi alanlara da katkı sağlıyor. Bir gün yaşamın izine rastlanmayan gezegenlerde yaşam başlatmak mümkün olabilir mi sorusu da, bu araştırmalarla daha anlamlı hale geliyor.
“Gerçek hayatta ne işimize yarayacak?” sorusuna bilimsel yanıt
Bu tür çalışmalar, evrimsel biyolojiye ışık tutmakla birlikte, gelecekte insanlığın diğer gezegenlerde yaşama dair yürütmesi muhtemel senaryolar için de temel oluşturabilir. Ancak insanlığın böyle bir aşamaya gelebilmesi için, öncelikle kendi gezegeninde sürdürülebilir bir yaşamı koruyabilmesi gerekiyor.
Bilim insanları, bu çalışma ile sadece Dünya’daki yaşamın nasıl başladığını anlamayı değil, yaşamın evrensel mi yoksa Dünya’ya özgü mü olduğunu da sorgulamayı hedefliyor. Bu, yalnızca geçmişe dönük bir keşif değil, aynı zamanda insanlığın gelecekteki adımları için bir zemin hazırlığı anlamına geliyor.