Şanlıurfa’nın Taşlıtepe bölgesinde süren arkeolojik kazılarda, yaklaşık 5.000 yıl öncesine tarihlenen bir ekmek tarifine ulaşıldı. Neolitik döneme ait bu bulgu, yalnızca bilim dünyasında değil, yerel halk arasında da büyük bir ilgiyle karşılandı.
Kazılarda ortaya çıkan fırın kalıntıları, tahıl izleri ve çeşitli arkeobotanik bulgular sayesinde, dönemin ekmek yapım tekniklerine dair önemli ipuçları elde edildi. Araştırmacılar bu verileri bir araya getirerek, antik dönemin koşullarına uygun bir tarif geliştirdi ve o dönemdeki ekmeği günümüz koşullarında yeniden üretmeyi başardı.
Elde edilen ekmek, modern fırınlarda üretilen ekmeklerden oldukça farklı bir yapıya sahip. Endüstriyel işlemlerden uzak, sadece doğal malzemelerle hazırlanmış olması nedeniyle, hem lezzet hem de besin değeri açısından dikkat çekiyor. Kullanılan malzemeler arasında yabani buğday türleri ve ilkel mayalama yöntemleri öne çıkıyor.
Kazı ekibine göre, Taşlıtepe’deki bu bulgu yalnızca bir gıda kalıntısı değil, aynı zamanda dönemin yaşam biçimine ve beslenme alışkanlıklarına dair somut bir belge niteliğinde. Arkeologlar ve gıda uzmanları, o dönemin üretim yöntemlerini taklit ederek, binlerce yıl önce günlük yaşamda kullanılan bir tarifi yeniden canlandırdı.
Ekmek, bölgedeki halkla da paylaşıldı. Vatandaşlar, bu eşsiz tadı deneyimleme şansı buldu. Hem sade yapısı hem de taşıdığı tarihsel anlam nedeniyle ilgi gören bu ekmek, Taşlıtepe’nin kültürel mirasına olan ilgiyi de artırmış durumda.
Uzmanlara göre bu tür projeler, arkeolojinin sadece geçmişi araştırmakla kalmadığını; aynı zamanda geleneksel bilgileri günümüze taşıyarak kültürel devamlılığı sağladığını gösteriyor. Şanlıurfa’da elde edilen bu ekmek, geçmişle bugünü sofrada buluşturan bir örnek olarak öne çıkıyor.
Sağlık açısından da önemli bir keşif
Bu tür doğal ve işlenmemiş tariflerin günümüzdeki beslenme sorunlarına alternatif oluşturabileceği de konuşuluyor. Zira günümüzde yaygın olan şeker hastalığı, obezite ve kalp-damar rahatsızlıklarının önemli bir kısmı, modern işlenmiş karbonhidrat tüketimiyle ilişkilendiriliyor.
Öte yandan bazı uzmanlar, 5.000 yıl önceki insanların bu hastalıklarla tanışamadan hayata veda ettiğini; kısa ömürleri nedeniyle bu tür sağlık sorunlarını geliştirecek kadar yaşamamış olabileceklerini de hatırlatıyor. Kimi zaman avcı hayvanlar, kimi zaman da düşman kabilelerle yaşanan çatışmalar, o dönemdeki yaşam süresini sınırlayan başlıca nedenlerdi.
Her ne olursa olsun, Taşlıtepe’deki bu arkeolojik keşif, geçmişin gündelik yaşamına ait bir ayrıntıyı günümüze taşıması bakımından dikkat çekici. Bu küçük ama anlamlı ekmek, binlerce yıl önceki insanların ne yediği kadar, nasıl yaşadıkları konusunda da bize çok şey anlatıyor.